Chia di sản cho con riêng trong thừa kế mới nhất

Trong xã hội hiện nay, vấn đề con riêng và quyền thừa kế của họ ngày càng được quan tâm. Việc chia di sản cho con riêng trong thừa kế không chỉ là vấn đề pháp lý mà còn gắn liền với yếu tố nhân văn, đạo đức và sự công bằng trong quan hệ gia đình. Do đó, Meta law sẽ giải đáp các thắc mắc liên quan đến vấn đề trên thông qua bài viết sau.

Trong bối cảnh gia đình hiện đại, việc tái hôn và xuất hiện con riêng trở nên ngày càng phổ biến. Điều này kéo theo nhiều vấn đề pháp lý liên quan đến quyền thừa kế, đặc biệt là quyền của con riêng khi người cha hoặc mẹ dượng qua đời. Hiểu đúng quy định về chia thừa kế cho con riêng không chỉ giúp bảo vệ quyền lợi hợp pháp mà còn hạn chế tranh chấp, giữ gìn hòa khí gia đình. Bài viết dưới đây phân tích chi tiết cách áp dụng quy định của Bộ luật Dân sự đối với quyền thừa kế của con riêng.

Con riêng có được hưởng thừa kế hay không?

Quyền thừa kế của con riêng phụ thuộc trực tiếp vào mối quan hệ nuôi dưỡng, chăm sóc giữa con riêng và bố/mẹ dượng. Pháp luật không mặc nhiên xem con riêng là người thừa kế, mà yêu cầu phải đáp ứng một điều kiện pháp lý rõ ràng để được hưởng quyền này.

Con riêng và cha dượng, mẹ kế có quan hệ chăm sóc, nuôi dưỡng như cha con, mẹ con

Theo quy định, nếu con riêng và cha dượng hoặc mẹ kế có mối quan hệ chăm sóc, nuôi dưỡng như cha con – mẹ con, thì họ được coi là người thừa kế thuộc hàng thừa kế thứ nhất của nhau. Điều này có nghĩa là con riêng sẽ được hưởng quyền thừa kế ngang hàng với con ruột của người chết, được chia phần bằng nhau khi tài sản được phân chia theo pháp luật.

Việc xác lập quan hệ chăm sóc, nuôi dưỡng không yêu cầu thủ tục nhận con nuôi. Chỉ cần chứng minh được sự gắn bó, phụng dưỡng, chăm sóc thực tế giữa hai bên. Bằng chứng có thể bao gồm:

• Sống chung trong cùng một mái nhà

• Con riêng được cha dượng/mẹ kế chu cấp học hành, sinh hoạt

• Có sự thể hiện trách nhiệm chăm sóc trong thời gian dài

• Lời khai từ người thân, hàng xóm hoặc các tài liệu xã hội liên quan

Như vậy, nếu quan hệ này được chứng minh rõ ràng, con riêng hoàn toàn có quyền thừa kế như con ruột.

Tham khảo thêm

Hồ sơ khai nhận di sản thừa kế đất đai

Nguyên tắc chia thừa kế theo pháp luật

Khi không có quan hệ chăm sóc, nuôi dưỡng

Nếu con riêng và cha dượng/mẹ kế không có quan hệ chăm sóc, nuôi dưỡng như cha con – mẹ con, thì con riêng không nằm trong hàng thừa kế của cha dượng hoặc mẹ kế. Khi đó, con riêng chỉ được hưởng thừa kế từ cha ruột hoặc mẹ ruột của mình, không có quyền đối với tài sản của người dượng hoặc mẹ kế.

Trong thực tế, nhiều trường hợp cha hoặc mẹ tái hôn nhưng con riêng không sống chung, không được người dượng/mẹ kế chăm sóc, hoặc quan hệ gia đình không gắn bó. Khi người dượng/mẹ kế qua đời, con riêng không có cơ sở pháp lý để yêu cầu chia thừa kế.

Điều này giúp pháp luật phân định rõ ràng nhằm tránh việc lợi dụng thừa kế hoặc tranh chấp do không có mối liên hệ thực tế giữa hai bên.

Chia di sản cho con riêng theo di chúc

Bố dượng, mẹ kế có thể viết di chúc để lại di sản cho con riêng và ngược lại vì căn cứ theo điều 642 Bộ luật Dân sự 2015 thì: “Di chúc là sự thể hiện ý chí của cá nhân nhằm chuyển tài sản của mình cho người khác sau khi chết.”

Tuy nhiên di chúc cần lưu ý những điều sau để đảm bảo được tính hợp pháp: 

-Di chúc phải được lập thành văn bản; nếu không thể lập được di chúc bằng văn bản thì có thể di chúc miệng trong trường hợp tính mạng một người bị cái chết đe dọa và không thể lập di chúc bằng văn bản.

-Di chúc phải đáp ứng các điều kiện có hiệu lực của di chúc theo quy định tại điều 630 BLDS 2015 thì di chúc hợp pháp phải có đủ các điều kiện sau đây: 

(1) Người lập di chúc minh mẫn, sáng suốt trong khi lập di chúc; không bị lừa dối, đe dọa, cưỡng ép;

(2) Nội dung của di chúc không vi phạm điều cấm của luật, không trái đạo đức xã hội; hình thức di chúc không trái quy định của luật.

– Di chúc của người từ đủ mười lăm tuổi đến chưa đủ mười tám tuổi phải được lập thành văn bản và phải được cha, mẹ hoặc người giám hộ đồng ý về việc lập di chúc.

– Di chúc của người bị hạn chế về thể chất hoặc của người không biết chữ phải được người làm chứng lập thành văn bản và có công chứng hoặc chứng thực.

– Di chúc bằng văn bản không có công chứng, chứng thực chỉ được coi là hợp pháp, nếu có đủ các điều kiện được quy định tại khoản 1 Điều này.

– Di chúc miệng được coi là hợp pháp nếu người di chúc miệng thể hiện ý chí cuối cùng của mình trước mặt ít nhất hai người làm chứng và ngay sau khi người di chúc miệng thể hiện ý chí cuối cùng, người làm chứng ghi chép lại, cùng ký tên hoặc điểm chỉ. Trong thời hạn 05 ngày làm việc, kể từ ngày người di chúc miệng thể hiện ý chí cuối cùng thì di chúc phải được công chứng viên hoặc cơ quan có thẩm quyền chứng thực xác nhận chữ ký hoặc điểm chỉ của người làm chứng.

Cách chia thừa kế cho con riêng trong từng trường hợp

Sau khi xác định con riêng thuộc hay không thuộc hàng thừa kế, việc phân chia tài sản được áp dụng theo các nguyên tắc cụ thể. Các trường hợp dưới đây phản ánh hầu hết tình huống xảy ra trong đời sống.

Trường hợp có quan hệ như cha con – mẹ con

Nếu mối quan hệ chăm sóc, nuôi dưỡng được xác lập, con riêng được xếp vào hàng thừa kế thứ nhất và được chia tài sản theo nguyên tắc chia đều. Điều này có nghĩa là con riêng sẽ hưởng phần bằng các con ruột của người chết.

Ví dụ minh họa:

• Người cha dượng qua đời, để lại tài sản 1 tỷ đồng

• Ông có 1 con ruột và 1 con riêng (được nuôi dưỡng như con)

• Khi đó, di sản sẽ được chia đều thành 2 phần

• Mỗi người con hưởng 500 triệu đồng

Cách chia này đảm bảo công bằng và phù hợp với bản chất quan hệ gia đình. Pháp luật coi trọng sự chăm sóc thực tế hơn là quan hệ huyết thống thuần túy, thể hiện tinh thần nhân văn trong điều chỉnh pháp luật.

Ngoài ra, khi chia thừa kế, con riêng cũng có quyền:

• Yêu cầu cung cấp thông tin về khối di sản

• Tham gia thỏa thuận phân chia di sản

• Từ chối nhận di sản nếu muốn

• Bảo vệ quyền lợi thông qua yêu cầu chia tài sản chung vợ chồng trước khi chia thừa kế

Điều này cho thấy quyền thừa kế của con riêng hoàn toàn bình đẳng khi họ đã nằm trong hàng thừa kế.

Trường hợp không có quan hệ chăm sóc – không được hưởng

Nếu không tồn tại quan hệ nuôi dưỡng, con riêng hoàn toàn không có quyền hưởng thừa kế từ cha dượng hoặc mẹ kế. Đây là nguyên tắc bắt buộc, không thể thay đổi bằng yêu cầu đơn phương của con riêng hay người thân.

Tuy nhiên, có một số trường hợp ngoại lệ:

• Người chết có lập di chúc chỉ định chia tài sản cho con riêng

• Con riêng được nhận làm con nuôi hợp pháp, khi đó họ có quyền thừa kế như con ruột

• Phát sinh nghĩa vụ cấp dưỡng trước đó và được người chết cam kết thực hiện

Nếu rơi vào tình huống này, con riêng có thể nhận thừa kế dù không có quan hệ chăm sóc thực tế. Nhưng nếu không có bất kỳ yếu tố nào nói trên, con riêng không thể yêu cầu chia tài sản.

Cách chứng minh quan hệ chăm sóc giữa con riêng và cha dượng, mẹ kế

Đây là nội dung thường gây tranh cãi trong các vụ việc thừa kế vì mối quan hệ chăm sóc thường không được ghi nhận bằng giấy tờ pháp lý. Do đó, pháp luật cho phép sử dụng nhiều dạng chứng cứ khác nhau để chứng minh.

Các loại chứng cứ có thể sử dụng

Để chứng minh quan hệ này, gia đình hoặc con riêng có thể sử dụng:

• Giấy tờ chứng minh cùng hộ khẩu, cùng nơi cư trú

• Hóa đơn, chuyển khoản tiền chu cấp, học phí, sinh hoạt phí

• Giấy xác nhận của chính quyền địa phương về quá trình chăm sóc

• Lời khai của các thành viên gia đình, hàng xóm, tổ dân phố

• Hình ảnh, video thể hiện quan hệ gắn bó, sinh hoạt chung

• Hồ sơ học đường, bệnh viện có thông tin cha dượng/mẹ kế đứng tên người giám hộ

Dù không yêu cầu thủ tục nhận con nuôi, nhưng yếu tố ổn định, liên tục và mang tính chăm sóc lâu dài đóng vai trò quyết định.

Các yếu tố được tòa án xem xét

Khi giải quyết tranh chấp, tòa án sẽ xem xét:

• Thời gian sống chung kéo dài bao lâu

• Người dượng/mẹ kế có thực sự chu cấp tài chính hay không

• Con riêng có phụng dưỡng người dượng/mẹ kế khi họ bệnh tật, tuổi già không

• Mức độ ràng buộc tình cảm giữa hai bên

• Sự công nhận của gia đình, họ hàng và cộng đồng

Việc đánh giá không chỉ dựa trên tài liệu mà còn trên tổng hòa mối quan hệ thực tế giữa hai bên. Điều này giúp tòa án đưa ra quyết định sát thực tế và tránh việc giả tạo hoặc trục lợi thừa kế.

Bạn đọc tham khảo thêm

Cách xác định hàng thừa kế theo pháp luật

Dịch vụ luật sư riêng tại Hà Nội

Nếu người mất không để lại di chúc thì tài sản được chia như thế nào?

Trên đây là những nội dung cơ bản về chia di sản cho con riêng. Nếu còn thắc mắc bất kỳ vấn đề gì, đừng ngần ngại liên hệ với chúng tôi qua thông tin sau đây:

Liên hệ Công ty Luật TNHH META LAW:

• Địa chỉ: Tầng 5, 137 Hoàng Quốc Việt, Phường Nghĩa Đô, Cầu Giấy, Hà Nội.
• Hotline: 0869.898.809
• Website: https://metaasia.vn
• Email: tuvanmeta@gmail.com